21.09.2017.
Najčešća pitanja iz oblasti: Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa
1. Koji je zakonski rok za prijavu radnika u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Prema članu 26. stav 2. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, prijavu za registraciju zaposlenog (radnika) u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, uplatilac doprinosa (poslodavac) podnosi najkasnije jedan dan prije stupanja zaposlenog na rad kod poslodavca, navedenog u ugovoru o radu ili drugom aktu na osnovu kojeg se zasniva radni odnos.
2. Koji je zakonski rok za prijavu dobrovoljnih osiguranika u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Prijavu za registraciju u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa dobrovoljni uplatilac doprinosa podnosi u roku od osam dana od dana početka osiguranja navedenog u aktu nadležnog fonda osiguranja.
3. Koji je zakonski rok za prijavu ostalih obveznika doprinosa, npr. preduzetnika, nosilaca porodičnih poljoprivrednih gazdinstava, lica koja rade van radnog odnosa (na osnovu ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, ugovora o djelu, ugovora o stručnom osposobljavanju i usavršavanju i ugovora o dopunskom radu) u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Shodno članu 26. stav 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, uplatioci doprinosa, izuzev poslodavaca i dobrovoljnih osiguranika, prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa podnose najkasnije danom nastanka pravnog osnova iz kojeg proizlazi obaveza plaćanja doprinosa.
4. Koje se sankcije predviđaju za kašnjenje u prijavljivanju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Novčanom kaznom od 10.000 KM do 30.000 KM kazniće se za prekršaj uplatilac doprinosa - pravno lice ako ne podnese prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu na način i u roku propisanom u članu 26. st. 2. i 4. ovog zakona. Za isti prekršaj, novčanom kaznom od 3.000 KM do 9.000 KM kazniće se odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanom kaznom od 3.000 KM do 9.000 KM kazniće se za prekršaj uplatilac doprinosa - fizičko lice ako ne podnese prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu na način i u roku propisanom u članu 26. st. 2. i 4. ovog zakona.
5. Ko izdaje prekršajni nalog za prekršaj zbog nepodnošenja prijave u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Inspekcijski nadzor nad primjenom člana 26. st. 2. i 4. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske, kojima se uređuje podnošenje prijava za registraciju u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, osim Poreske uprave, vrše i Republička uprava za inspekcijske poslove i Republička uprava za igre na sreću, u skladu sa odredbama ovog zakona.
6. Privremena zabrana obavljanja djelatnosti zbog nepodnošenja prijave u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa (član 93b. Zakona o poreskom postupku Republike Srpske).
Ukoliko u toku posebne kontrole ovlašćeni inspektor utvrdi da uplatilac doprinosa nije podnio prijavu za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu na način i u roku propisanom članom 26. st. 2. i 4. ovog zakona, usmenim rješenjem uplatiocu doprinosa izriče mjeru zabrane obavljanja djelatnosti do otklanjanja nepravilnosti, a najmanje u trajanju od 15 dana.
Usmeno rješenje iz stava 1. ovog člana izvršava se odmah, pečaćenjem prostorija, postrojenja, uređaja i druge opreme za rad kojom uplatilac doprinosa (poslodavac) obavlja djelatnost.
U slučaju izvršenja usmenog rješenja pečaćenjem, poreski obveznik, odnosno lice koje prisustvuje kontroli dužno je da osigura iznošenje kvarljivih namirnica iz prostora, te preduzme sve bezbjednosne i druge mjere da ne bi došlo do nastanka štete.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, mjera zabrane obavljanja djelatnosti neće se izvršiti ukoliko poreski obveznik u roku od 48 sati od izricanja usmenog rješenja dostavi ovlašćenom inspektoru dokaz o uplati novčane kazne izrečene prekršajnim nalogom za izvršeni prekršaj iz člana 95a. ovog zakona
7. Kako se u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, prijavljuje direktor privrednog društva koji nije zasnovao radni odnos u privrednom društvu?
Ukoliko direktor privrednog društva, odnosno predsjednik ili rukovodilac drugog pravnog lica (udruženja građana, fondacije i organizacije) nije zasnovao radni odnos u pravnom licu, prijava obveznika doprinosa (direktora, predsjednika ili rukovodioca) u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa vrši se putem Obrasca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Odgovorno lice bez zasnivanja radnog odnosa (brojčana oznaka / šifra: 49).
8. Kako se u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, prijavljuje radnik koji je radni odnos zasnovao u Federaciji BiH ili Brčko distriktu BiH?
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, radnika koji je radni odnos zasnovao u Federaciji BiH ili Brčko distriktu BiH a koji pravo na zdravstveno osiguranje i osiguranje od nezaposlenosti ostvaruje u Republici Srpskoj, vrši se putem Obrasca PD3100 Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Radni odnos u Federaciji BiH sa zdravstvenim osiguranjem u Republici Srpskoj (brojčana oznaka / šifra: 41). U Odjeljku 1 – Podaci o uplatiocu doprinosa, u tački 7 (Šifra opštine u kojoj se obavlja djelatnost) potrebno je navesti šifru „000“, obzirom da se mjesto rada obveznika doprinosa nalazi izvan teritorije Republike Srpske.
9. Kako se u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa prijavljuju lica koja su sa poslodavcem zaključila ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova?
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova, vrši se putem Obrasca PD3100 - Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Ugovor o privremenim i povremenim poslovima (brojčana oznaka / šifra: 27).
Članom 204. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da za obavljanje poslova koji su po svojoj prirodi takvi da ne traju duže od 90 radnih dana u kalendarskoj godini i da ne predstavljaju poslove za koje se zaključuje ugovor o radu poslodavac može da zaključi ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova sa:
1) nezaposlenim licem;
2) radnikom koji radi nepuno radno vrijeme - do punog radnog vremena;
3) članom omladinske ili studentske zadruge, u skladu sa posebnim propisima;
4) korisnikom starosne penzije.
10. Kako se u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa prijavljuju lica koja su sa poslodavcem zaključila ugovor o djelu?
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o djelu, vrši se putem Obrasca PD3100 Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Ugovor o djelu (brojčana oznaka / šifra: 48).
Članom 205. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da poslodavac može sa određenim licem da zaključi ugovor o djelu radi obavljanja poslova koji su van djelatnosti poslodavca, a koji imaju za predmet samostalnu izradu ili opravku određene stvari, samostalno izvršenje određenog fizičkog ili intelektualnog posla.
11. Kako se u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa prijavljuju lica koja su sa poslodavcem zaključila ugovor o dopunskom radu?
Prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa koji je sa poslodavcem zaključio ugovor o dopunskom radu, vrši se putem Obrasca PD3100 - Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Ugovor o dopunskom radu (brojčana oznaka / šifra: 51).
Članom 207. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da radnik koji je zaključio ugovor o radu s punim radnim vremenom može, bez saglasnosti poslodavca, zaključiti ugovor o radu sa drugim poslodavcem za rad do polovine punog radnog vremena pod uslovom da se radno vrijeme radnika kod tih poslodavaca vremenski ne podudara i da se ne radi o obavljanju poslova iz člana 167. ovog zakona.
12. Da li fizičko lice – građanim može prijaviti radnika ili drugog obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Fizičkim licima - građanima koji nemaju status preduzetnika, a koji imaju status poslodavca, tj. zapošljavaju radnike (npr. poslodavci lica koja obavljaju poslove pomoćnog kućnog osoblja, nosioci komercijalnih poljoprivrednih gazdinstava i dr.), omogućeno je da radnike sa kojima su zaključili ugovor o radu (zasnovali radni odnos) ili drugi ugovor o radu van radnog odnosa (ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova i dr.), prijave u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa, putem Obrasca PD3100 - Prijava/Promjena/Odjava uplate doprinosa i Obrasca PD3120 - Prijava/Odjava uplate doprinosa u određenim okolnostima, pri čemu će dati poslodavci (fizička lica - građani), u odjeljku broj 1 pomenutih obrazaca (Podaci o uplatiocu doprinosa) upisivati svoj jedinstveni matični broj (JMB) ili jedinstveni identifikacioni broj (JIB) koji je Poreska uprava dodjelila stranim državljanima.
13. Koliko iznosi najkraće dnevno radno vrijeme na koje se radnik može prijaviti u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
U Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa, radnik može biti prijavljen na dnevno radno vrijeme u trajanju od najmanje dva časa, osim ako posebnim propisom nije drugačije određeno ili ukoliko je radnik zaključio dodatni ugovor o radu sa nepunim radnim vremenom u cilju ostvarivanja punog radnog vremena (osam časova dnevno).
Članom 41. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisano je da radni odnos može da se zasnuje i za rad sa nepunim radnim vremenom, na neodređeno ili određeno vrijeme, ali ne kraće od ¼ punog sedmičnog radnog vremena, osim ako posebnim propisom nije drugačije propisano a članom 43. da radnik koji radi sa nepunim radnim vremenom kod jednog poslodavca može za ostatak radnog vremena da zasnuje radni odnos kod drugog poslodavca i da na taj način ostvari puno radno vrijeme.
14. Koliko iznosi najduže dnevno radno vrijeme na koje se radnik može prijaviti u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
U Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa, radnik može biti prijavljen na dnevno radno vrijeme u trajanju od najviše osam časova, bez obzira da li je radnik zaključio jedan ugovor o radu sa punim radnim vremenom ili više ugovora o radu sa nepunim radnim vremenom.
Član 57. stav 1. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), propisuje je da puno radno vrijeme radnika iznosi 40 časova sedmično a stav 4. da radnik može zaključiti ugovor o radu s punim radnim vremenom samo sa jednim poslodavcem.
15. Kako Poreska uprava ovjerava obrasce za prijavu / odjavu obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Područne jedinice Poreske uprave Republike Srpske, koje su nadležne za poslove prijema i obrade Obrazaca PD3100 – Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, Obrazaca PD3110 – Prijava / Promjena / Odjava individualne uplate doprinosa, Obrazaca PD3120 - Prijava / Odjava uplate doprinosa u određenim okolnostima i Obrazaca PD3210 - Zahtjev za odjavu obveznika doprinosa, koji su objavljeni u prilogu Pravilnika o uslovima i načinu registracije i identifikacije poreskih obveznika („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 4/13), potvrđivanje prijema istih vrše tako što u polju “bar kod“, koje je sastavni dio navedenoh obrazaca, nalijepe bar kod broj pod kojim je obrazac zaprimljen. Pored toga, u odjeljku „Ovjera“ – „Ovjera Poreske uprave“, ovlašćeni službenici područnih jedinica Poreske uprave upisuju datum prijema navedenih obrazaca, te zaprimljene obrasce ovjeravaju ličnim potpisom.
16. Da li je poslodvac dužan da radniku uruči kopiju prijave u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Shodno članu 16. Zakona o radu („Službeni glasnik Republike Srpske“, br. 1/16), poslodvac je dužan da radnika prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa i uruči mu kopiju prijave.
17. Da li Poreska uprava izdaje uvjerenja o statusu obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Poreska uprava, na zahtjev obveznika doprinosa, izdaje uvjerenja o statusu obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa.
18. Kako radnik može provjeriti da li ga je poslodavac prijavio u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
S obzirom da se podaci iz Jedinstvenog sistema registracije, kontrole i naplate doprinosa smatraju poreskom tajnom, podatke o registraciji u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa radnik može provjeriti lično u svim područnim jedinicama Poreske uprave Republike Srpske.
Pored toga, svako fizičko lice može i putem interneta, korišćenjem elektronskih usluga Poreske uprave Republike Srpske, provjeriti podatke o prijavama na obavezna osiguranja (naziv i JIB uplatioca doprinosa, osnov osiguranja, radno vrijeme – broj časova dnevno, stvarna stručna sprema, početak osiguranja, prestanak osiguranja). Da bi poreski obveznik koristio elektronske usluge Poreske uprave, odnosno dobio pristupne podatke (korisničko ime i lozinka), potrebno je da popuni i Poreskoj upravi dostavi Zahtjev za aktviranje elektronskih usluga.
19. Kako se u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa prijavljuje lice koje je zasnovalo radni odnos u svojstvu pripravnika?
Zakon o radu propisuje da poslodavac može da zasnuje radni odnos sa licem koje prvi put zasniva radni odnos, u svojstvu pripravnika, za zanimanje za koje je to lice steklo određenu vrstu i stepen stručne spreme, ako je to kao uslov za rad na određenim poslovima utvrđeno zakonom ili pravilnikom.
Navedena odredba odnosi se i na lice koje je radilo kraće od vremena utvrđenog za pripravnički staž u stepenu stručne spreme koja je uslov za rad na tim poslovima.
Za vrijeme pripravničkog staža, pripravnik ima pravo na platu i sva druga prava iz radnog odnosa, u skladu sa zakonom, opštim aktom i ugovorom o radu.
S tim u vezi, prijava u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa obveznika doprinosa – pripravnika vrši se putem Obrasca PD3100 - Prijava / Promjena / Odjava uplate doprinosa, u kojem se kao osnov obaveze plaćanja doprinosa navodi: Radni odnos (brojčana oznaka / šifra osnova osiguaranja: 01).
20. Da li je samostalni preduzetnik (ili lice koje obavlja samostalnu profesionalnu djelatnost), koji je istovremeno i korisnik penzije, dužan da se prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Lice koje samostalno obavlja preduzetničku ili profesionalnu djelatnost, a koje je istovremeno i korisnik penzije,
nije obveznik obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezna osiguranja iz sistema obaveznih doprinosa, te isti nije dužan da se prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa.
21. Da li je samostalni preduzetnik (ili lice koje obavlja samostalnu profesionalnu djelatnost), koji je istovremeno obavezno osiguran po osnovu radnog odnosa, dužan da se prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Lice koje samostalno obavlja preduzetničku ili profesionalnu djelatnost, a koje je istovremeno i obveznik doprinosa (osiguranik) po osnovu radnog odnosa, nije obveznik obračunavanja i plaćanja doprinosa za obavezna osiguranja iz sistema obaveznih doprinosa,
te isti nije dužan da se prijavi u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa.
22. Da li se korisnik penzije može prijaviti u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa kao lice koje obavlja poslove po osnovu ugovora o radu, ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, ugovora o autorskom pravu, ugovora o djelu i drugih sličnih ugovora?
Korisnik penzije može se prijaviti u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa kao lice koje obavlja poslove po osnovu ugovora o radu na određeno ili neodređeno vrijeme, sa punim ili nepunim radnim vremenom,
kao i po osnovu ugovora o obavljanju privremenih i povremenih poslova, ugovora o autorskom pravu, ugovora o djelu i drugih sličnih ugovora.
Za pitanje mogućeg uskraćivanja ranije stečenog prava na penziju korisniku penzije koji je nakon toga zaključio ugovor o radu, ugovor o obavljanju privremenih i povremenih poslova,
ugovor o autorskom pravu, ugovor o djelu i drugi sličan ugovor, obveznik doprinosa (osiguranik) se treba obratiti Fondu za penzijsko i invalidsko osiguranje Republike Srpske, kao organu koji je,
u skladu sa odredbama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju, nadležan za poslove priznavanja i ostvarivanja prava iz oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja.
23. Da li se promjena ličnog imena obveznika doprinosa posebno prijavljuje Poreskoj upravi putem prijava za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa?
Nakon što promjena ličnog imena (ime i/ili prezime) bude sprovedena u evidencijama nadležnog organa unutrašnjih poslova, u skladu sa propisima kojima je uređen način promjene ličnog imena građana, promjenu ličnog imena nije potrebno posebno prijavljivati Poreskoj upravi putem prijava za registraciju obveznika doprinosa u Jedinstveni sistem registracije, kontrole i naplate doprinosa.
Ažuriranje ličnih podataka o obvezniku doprinosa, što uključuje i podatke o ličnom imenu, vrši se automatski na osnovu evidencija nadležnih organa unutrašnjih poslova.
U slučaju potrebe, uplatilac ili obveznik doprinosa može kontaktirati nadležnu područnu jedinicu Poreske uprave Republike Srpske, kako bi Poreska uprava po službenoj dužnosti izvršila ažuriranje podataka o ličnom imenu obveznika doprinosa u Jedinstvenom sistemu registracije, kontrole i naplate doprinosa.